همیشه برای ما در زندگی این مسئله مطرح بوده که چگونه لذت یادگیری را از کودکی در فرزندان خود ارتقا دهیم؟ آیا یادگیری فقط محدود به کلاس درس است و یا خارج از کلاس نیز می‌شود در رشد فکری و ذهنی کودک تاثیرگذار بود؟ به چه طریقی می‌توانیم کودکمان را از سنین کودکی با کتاب و کتابخوانی آشنا کنیم؟
همه ما می‌دانیم که علاقه به کتاب، مطالعه و یادگیری در کودکان موضوع مهمی است که به صورت مستقیم بر آینده آنها تاثیربسزایی می‌گذارد. شاید آنها درسنین کودکی اهمیت این موضوع را درک نکنند، اما ما بعنوان یک والد می‌توانیم با کارهای گوناگون، انگیزه کتابخوانی و مطالعه را از ابتدا در فرزندان خود ایجاد کنیم.
ایجاد علاقه و انگیزه مهم‌ترین پیش‌نیاز مطالعه کردن است، به ویژه برای کودکان. اما برای اینکه انگیزه کتاب خواندن را درکودکمان پرورش دهیم، می‌بایستی اصول تربیتی کودکان را تا حدی بدانیم و مهم‌تر اینکه فرزند خود را خوب بشناسیم و خصلت‌ها، توانایی‌ها و ناتوانایی‌هایش را هم بدانیم. هرچه آشنایی و آگاهی ما در این زمینه‌ها بیشتر باشد، بهتر می‌توانیم با کودک خود ارتباط گرفته و انگیزه او را برای کتاب خواندن و فعالیت‌های علمی افزایش دهیم.
والدینی که می‌خواهند فرزندانشان در مطالعه و یادگیری موفق باشند بایستی راهکارهای مناسبی جهت افزایش انگیزه، آگاهی و علاقه به کتاب و کتابخوانی در کودکان ایجاد کنند که در ادامه به چند توصیه مهم در این رابطه اشاره می‌کنیم.
۱) فضای مطالعه را برای کودک خود مهیا کنید:
اتاقی مرتب و ساده برای کودک مهیا کنید که در آن احساس آرامش کرده و بتواند مطالعه کند. گاهی جابجایی و استفاده از فضاهای دیگر نیز توصیه می‌شود. از کودکی کتابخانه‌ای برایش تهیه کرده و کمک کنید در حفظ و نگهداری کتابهایش کوشا باشد. در زمان مطالعه بایستی محیط آرام و بدور از تنش باشد. بعضی‌ها تمایل دارند به همراه کتاب خواندن موزیک پخش شود و یا برعکس محیط بی‌صدا باشد. چنانچه کودک شما هم از این دسته افراد است و عادات خاصی دارد، به تمایلات و عاداتش احترام بگذارید.
۲) خرید کتاب بعنوان هدیه و پاداش:
در هر مناسبت و برنامه‌ای می‌توانید از کتاب بعنوان هدیه به کودکتان استفاده کنید. غیر از این حتی می‌توانید با او قراردادی ببندید که پایان هر هفته بعنوان تشکر از تلاش‌ها، کمک‌ها و رفتارهای خوبش، یکی دو عدد کتاب هدیه بگیرد که البته می‌تواند با سلیقه خودش آنها را انتخاب کند. می‌توانید بچگونهه او پیشنهاد دهید که اگراز پول‌های قلکش و یا پول هفتگی‌اش یک کتاب برای خودش بخرد، کمی به پول تو جیبی‌اش می‌افزایید.
۳) به کودک خود اجازه دهید فعالیت‌های مورد علاقه‌اش را خودش انتخاب کند:
در کنار میل به مطالعه، کودک بایستی یاد بگیرد که فعالیت‌های متفاوت دیگری را نیز تجربه کند. در مورد این فعالیت‌ها با او گفت‌وگو کنید و اجازه دهید خودش انتخاب کرده و تصمیم بگیرد. در مورد ایجاد فعالیت‌ها، زمان‌بندی و اجرای آن می‌توانید به او کمک کنید.
۴) گفت‌وگو با کودک در رابطه با کتاب و مطالعه و یادگیری:
با کودک خود تایمی را در مورد صحبت از انواع کتاب‌ها و علاقه‌اش به مطالعه و نیاز به خرید کتاب و چگونگی آن اختصاص دهید. او را عادت دهید که همیشه در مورد کتاب‌های مورد علاقه‌اش با شما گفت‌وگو کند. در این گفت‌وگو با او همدلی و همراهی کرده و سعی کنید نظرتان را به ایده او نزدیک نشان دهید.
۵) تمرکز بر موضوعات مورد علاقه کودکان:
توجه داشته باشید که علاقه به کتابخوانی را ابتدا از موضوعات مورد توجه کودک شروع کنید. مثلا اگر به سیاره‌ها و یا حیوانات علاقه داشت، کتاب‌هایی از این نوع موضوعات برایش تهیه کنید. می‌توانید همراه با آن او را به تماشای فیلم‌هایی در زمینه موضوع مورد علاقه‌اش، تشویق کنید.
۶) مدل‌ها و سبک‌های مختلف مطالعه و یادگیری را به کودک خود یاد دهید:
هر کودکی مدل کتاب خواندن و یادگیری مربوط به خودش را دارد. بعضی‌ها روی تخت دراز می‌کشند و بعضی‌ها پشت میز تحریر می‌نشینند. بعضی‌ها راه می‌روند و برخی بدون تحرک یاد می‌گیرند. کتابخانه رفتن هم مدل دیگری است که میتوان به کودک یاد داد. ترکیبی از چند مدل نیز می‌تواند در بالا بردن یادگیری کودک مثمرثمر باشد. سبک‌های یادگیری عبارتند از: شنیداری، تصویری، کلامی، فیزیکی، اجتماعی و فردی. مثلا برخی از کودکان که یادگیری‌شان تصویری است، با دیدن بیشتر می‌آموزند و برعکس کودکانی که سبک یادگیری‌شان شنوایی است با گوش دادن بهتر یاد می‌گیرند. بنابراین باید به کودکان کمک کنیم سبک خاص یادگیری خود را پیدا کنند و در این زمینه خود را تقویت کنند.
۷) اشتیاق خود را برای کتابخوانی و مطالعه به کودک خود نشان دهید:
والدین بایستی تایمی را در روز مطالعه داشته باشند که کودک آنرا دیده و الگو برداری کند. میتوان سی دقیقه یا یکساعت در شب را اختصاص به این داد که همگی در منزل کتابی به دست گرفته و مطالعه کنند. مطالعه کردن دسته‌جمعی درمنزل در افزایش میل و اشتیاق کودکان به کتاب و کتابخوانی بسیار مهم است.
۸) نقش بازی در ارتقاء یادگیری:
استفاده از بازی به عنوان یک ابزار آموزشی به ایجاد انگیزه برای یادگیری کودکان کمک شایانی می‌کند. وقتی کودک در یک بازی درگیر می‌شود ذهنش اشتیاق یادگیری یک موضوع جدید را تجربه می‌کند. یادگیری بر پایه بازی یک راه بسیار موثر است تا به کمک آن کودک خلاق شده و بتواند ایده‌های جدید و دانش نوین را کسب کند.
۹) یادگیری مهم‌تر از نتیجه:
به کودک خود بیاموزید که یادگیری مهم‌تر از نمره است. به او بگویید که نتایج چندان مهم نیستند و آنچه او آموخته است شرط اول موفقیت است. کودک باید یاد بگیرد کوچک‌ترین مطلبی که بیاموزد هزاران بار بیشتر ارزش دارد تا موفقیت و یا عدم موفقیتش.
۱۰) تشویق کودک برای کتابخوانی و مطالعه:
با تشویق کردن کودک می‌توانید میل و علاقه به کتابخوانی و یادگیری را در او افزایش دهید. مثلا به او بگویید چنانچه فلان کتاب را تمام کردی و برایم تعریف کردی می‌توانی وسیله مورد علاقه‌ات را بخری، و یا پول تو جیبی‌ات در این هفته کمی بیشتر می‌شود. تشویق می‌تواند کلامی مثل آفرین چه پسر بااستعدادی، به به چه دختر با پشتکاری و یا غیرکلامی مثل بغل کردن، بوسیدن و نوازش کردن نیز باشد. می‌توانید از تمایل و علاقه او به کتابخوانی نزد دیگران تعریف کنید که بقیه نیز او را تشویق کنند.
۱۱) کوشش برای افزایش تمرکز، دقت و توجه در کودک:
دقت و توجه و تمرکز جنبه بسیار بسیار مهمی است که بایستی در کودک تقویت شود. چنانچه تمرکز کودک پایین باشد، میل به مطالعه و کتاب خواندن در او کاهش پیدا می‌کند. دیدن بیش از حد کارتون و انجام بازی‌های کامپیوتری در کاهش توجه و تمرکز کودکان تاثیر فراوانی دارد. با ایجاد بازی‌های تمرکزی، تمرینات یوگا و کاهش استرس به کودک خود کمک کنید تا تمرکزش افزایش یابد. در این مورد می‌توانید از روانشناس کودک نیز کمک بگیرید.
